Modne słowa w 2016 roku

Kiedy mija rozgardiasz związany ze świętami, zaczynają się przygotowywania do sylwestra i wszelkiego rodzaju podsumowania minionego roku. Tak jak i rok temu, również i w tym roku chciałabym napisać kilka słów o minionych miesiącach, które miały wpływ na język norweski. Zapraszam Was na wpis o najmodniejszych norweskich słowach 2016 roku.

Språkrådet we współpracy z prof. Gisle Andersenem wybiera co roku dziesięć najpopularniejszych i/lub najnowszych słów w języku norweskim. W zeszłym roku pierwsze miejsce na liście przypadło słowu (a raczej wyrażeniu) det grønne skiftet, które możemy przetłumaczyć jako zieloną rewolucję. Pojęcie dotyczyło emisji CO₂, która była tematem pierwszych stron gazet w ubiegłym roku (tutaj przeczytacie o årets ord z zeszłego roku). Jak natomiast wygląda tegoroczna lista słówek? Oto faworyci Rady języka norweskiego:

1. Hverdagsintegrering

Tym razem na pierwszym miejscu znalazło się słowo hverdagsintegrering, które dosłownie oznacza codzienną integrację. Słowo odnosi się do działań, które Norwegowie podejmują na co dzień, by pomóc uchodźcom i imigrantom odnaleźć się w norweskim społeczeństwie. Migracje ludności to jeden z ważniejszych tematów tego roku, nic więc dziwnego, że najpopularniejsze norweskie słowo również ma z tym związek.

2. Lø

Lø to słowo, które swoją popularność zdobyło głównie dzięki bohaterom norweskiego serialu Skam. Początkowo przymiotnik miał pozytywne znaczenie i można go było tłumaczyć jako cool lub fajny. Dziś jednak lø to raczej głupi lub beznadziejny.

3. Postfaktuell

Postfaktuell to słowo, które opisuje debatę publiczną opartą na emocjach i własnych przekonaniach, zamiast na faktach. Wyraz opisuje również sytuację, w której fałszywe lub niepotwierdzone informacje są przekazywane szybciej, niż te prawdziwe. Słowo postfaktuell zyskało na popularności zwłaszcza po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej oraz po wyborach prezydenckich w USA, kiedy to dziennikarze prześcigali się w przekazywaniu bardziej lub mniej sensacyjnych (i nie do końca potwierdzonych) newsów.

4. Fleksitarianer

Zapewne wszyscy słyszeli o weganach (veganere) i wegetarianach (vegetarianere), jednak pojęcie fleksitarianer może być dla niektórych nowe. Wegetarianie nie jedzą mięsa i ryb, a weganie odrzucają wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego. Dla niektórych te podejścia mogą być zbyt restrykcyjne, ponieważ oznaczają zmianę na całe życie. Jak więc nazwać ludzi, którzy ograniczają spożycie mięsa i produktów odzwierzęcych, ale nie rezygnują z nich zupełnie? Język norweski przychodzi nam tu z pomocą! Fleksitarianer to właśnie osoba, która zazwyczaj (lub dość często) unika mięsa i nabiału. Fleksitarianer jest po prostu elastyczny (fleksibel) w swoich wyborach żywieniowych.

5. Paralellsamfunn

Temat grup uchodźców i imigrantów wpłynął na społeczeństwo norweskie w tak dużym stopniu, że postanowiono nazwać ten fenomen. Pararellsamfunn, czyli społeczeństwo równoległe, to pojęcie opisujące grupy imigrantów, którzy stanowią zamkniętą i odizolowaną społeczność, żyjącą obok Norwegów.

6. Brexit

Tego słowa nikomu tłumaczyć nie trzeba, bo również w języku polskim zagościło ono na dłużej. Pewnych pojęć nie warto przekładać na inne języki, bo najlepiej brzmią w oryginale. W norweskim zestawieniu brexit uplasował się w samym środku listy najpopularniejszych słów.

7. Formidlingsøkonomi

Formidlingsøkonomi to część ekonomii (czy raczej gospodarki), w której dochody pochodzą głównie z wynajmu i sprzedaży dóbr i usług poprzez aplikacje mobilne. Jeśli więc czyimś głównym dochodem jest wynajem mieszkań poprzez Airbnb lub oferowanie transportu w aplikacji Uber to jest to właśnie formidlingsøkonomi, którą możemy dosłownie przetłumaczyć jako ekonomię pośredniczącą.

8. Pokestopp

Kto nie słyszał jeszcze o grze Pokémon? Chyba wszystkim ta nazwa się obiła o uszy. A jeśli nie to może widzieliście ludzi biegających po parku/lesie/ulicy ze smartfonem w poszukiwaniu Pokemonów (a może sami biegaliście za małymi stworkami? ;)). Miejsca, w których zatrzymują się Pokemony nazywane są w norweskim pokestopp, czyli w wolnym tłumaczeniu pokemonowy postój.

9. Burkini

Podobnie jak w przypadku brexitu, również i słowa burkini nie trzeba nikomu tłumaczyć. W języku norweskim także zrobiło ono furorę w ostatnich miesiącach i nic nie wskazuje na to, by słowo miało wyjść z użycia w najbliższym czasie.

10. Det mørke nettet

Det mørke nettet to nic innego jak norweska wersja słowa darknet określającego najciemniejsze zakątki internetu. Ostatnio coraz częściej mówi się o przestępczości zorganizowanej, która używa tej sieci do komunikowania się ze sobą i przesyłania treści. Również Norwegią wstrząsnęła w ostatnich miesiącach głośna sprawa siatki pedofilskiej, której działalność opierała się właśnie na użyciu det mørke nettet. Niestety takie zjawiska trzeba jakoś nazwać.

Jeśli chcecie poznać więcej szczegółów dotyczących tegorocznych słów, polecam Wam artykuł na stronie Språkrådet. Znajdziecie tam nie tylko wyjaśnienia słów, ale także inne pojęcia, które zyskały na popularności w 2016 roku.