13. grudnia to ważna data w całej Skandynawii, ponieważ jest to tzw. Luciadagen czyli dzień świętej Łucji. Mimo, iż kraje skandynawskie uważane są w dużej mierze za świeckie, katolicki zwyczaj obchodzenia dnia świętej Łucji ma tam długą historię i co roku kultywowany jest z dużym entuzjazmem. To dzień, w którym organizowane są pochody ze świętą Łucją na czele, a niemal w każdym domu pachnie wtedy świeżo upieczonymi Lussekatter. Skąd wzięła się ta tradycja i dlaczego jest tak popularna w Skandynawii?
Według legendy święta Łucja z Syrakuz zmarła śmiercią tragiczną w IV w. i stała się symbolem męczeństwa. Powodem śmierci był sprzeciw Łucji przeciwko panującemu wówczas Cesarzowi i ustalonym przez niego prawom. Łucja miała rozdać cały swój posag biednym. To z kolei nie spodobało się Cesarzowi, który skazał Łucję na śmierć. Umarła ona z płonącą jeszcze lampą w ręce i dlatego też otrzymała przydomek niosącej światło, łac. lucucius.
Przydomek ten może się kojarzyć z pewną staroskandynawską tradycją, a mianowicie Lussinatt, która przypadała 13. grudnia czyli w najdłuższą noc roku.* Z Lussinatt wiązało się wiele przesądów, a głównym z nich była wiara w gromadzące się wtedy złe moce, nad którymi zwyciężyć mogło tylko światło. Święta Łucja, która niesie ze sobą światło stała się dlatego symbolem dobra oraz zapewniała bezpieczeństwo.**
Tak oto Skandynawowie połączyli te dwie tradycje w jedną. Dziś w szkołach i przedszkolach w całej Skandynawii organizowane są pochody Łucji (Luciatoget), podczas których jedna dziewczynka jest ubrana na biało, na głowie ma wianek ze świeczkami oraz niesie świecę w dłoni. Za Łucją podąża grupa tzw. stjernegutter czyli gwiezdnych chłopców w dosłownym tłumaczeniu 🙂 Wszyscy są ubrani na biało, niosą zapalone świece oraz śpiewają znaną przez wszystkich piosenkę Santa Lucia. Współczesnej wersji możecie posłuchać tutaj.
Źródło: mrfylke.no
Dzień świętej Łucji to także dobra okazja do świętowania w kuchni. Symbolem 13. grudnia są tzw. lussekatter czyli koty Łucji. Tradycja wypiekania tych drożdżowych bułeczek z szafranem i rodzynkami pochodzi ze Szwecji, ale szybko zyskała swoich wielbicieli również w Norwegii. Bułeczki wyglądają przepysznie i tak też smakują, zapewniam 🙂
Źródło: snl.no
Życzę Wam udanego dnia Świętej Łucji i zachęcam do wypieków! Przepis na Lussekatter znajdziecie znajdziecie m.in. na stronie IKEA.
* W czasie, gdy tradycja ta była szczególnie silna, w Skandynawii używano kalendarza juliańskiego, stąd rozbieżność dat. Dziś najdłuższa noc w roku przypada 22. grudnia.
** Lussinatt była również początkiem okresu przedświątecznego, który jak wiemy dziś zaczyna się zazwyczaj pod koniec listopada.
